Najlepsze praktyki przy instalacji systemów ważenia drobiu

Podczas wdrażania systemu ważenia na fermach drobiu ważne jest, aby jasno określić, dlaczego ważenie jest istotne. Niezależnie od rodzaju drobiu, który jest ważony, głównym celem każdego systemu ważenia jest dostarczenie dokładnego obrazu aktualnego rozwoju stada. Skuteczny system zapewnia kluczową korzyść, umożliwiając podejmowanie decyzji hodowlanych w oparciu o wiarygodne i precyzyjne dane. Decyzje różnią się w zależności od rodzaju hodowanego drobiu, ale znaczenie dokładnego ważenia zostało dobrze ujęte w podsumowaniu przewodnika Cobb Breeder Management Guide: „Dokładne ilości paszy można określić tylko wtedy, gdy masa ciała jest mierzona precyzyjnie”. (1)

Podobne znaczenie przypisuje się ważeniu w Management Handbook opracowanym przez firmę Aviagen dla marki ROSS. Podręcznik ten opisuje zarządzanie rozwojem drobiu w oparciu o dokładne szacunki dotyczące średniej masy ciała oraz współczynnika zmienności (CV) i wyrównania w każdej populacji. (2)

Z drugiej strony, niedokładne ważenie, nieprawidłowe praktyki ważenia lub zniekształcenie danych dotyczących wagi spowodowane błędami ludzkimi, takimi jak oszustwa, mogą prowadzić do przekarmiania lub niedożywiania. To odchylenie od optymalnej zalecanej krzywej wzrostu może skutkować spadkiem o ponad 10–15 jaj w stadach rodzicielskich drobiu mięsnego. (3)

W przypadku produkcji brojlerów precyzyjne ważenie pozwala na dokładne monitorowanie średniej masy ciała, tempa wzrostu, współczynnika zmienności (CV) i jednolitości. Właściwe zarządzanie oparte na aktualnych i dokładnych danych dotyczących masy ciała może prowadzić do uzyskania doskonałych wskaźników konwersji paszy. Wysoce jednolite stado pozwala osiągnąć pożądaną masę przetwórczą i uniknąć kar. Dodatkowo system ważenia umożliwiający wczesne wykrywanie pojawiających się chorób w stadzie pozwala na szybką reakcję i ograniczenie negatywnego wpływu na produkcję.

Rodzaje urządzeń do ważenia

Ogólnie rzecz biorąc, istnieją trzy rodzaje urządzeń ważących.
Pierwszy z nich obejmuje wagi mechaniczne i cyfrowe, które nie są specjalnie zaprojektowane do ważenia drobiu. Są one często używane w mniejszych gospodarstwach ze względu na ich niską cenę. Jednak ta początkowa przewaga kosztowa bardzo szybko zostaje zniwelowana przez kosztowne błędy wynikające z decyzji zarządczych podejmowanych na podstawie nieprawidłowych danych dotyczących wagi, takich jak te wynikające z oszustw.

Drugi typ to specjalistyczne ręczne wagi elektroniczne przeznaczone do użytku w hodowli drobiu. Wagi te upraszczają i przyspieszają proces ważenia, zmniejszają zapotrzebowanie na siłę roboczą, eliminują możliwość oszustwa oraz zapewniają dokładne i wiarygodne dane. Umożliwiają również bezpośrednią interakcję z ptakami, co pozwala na ocenę budowy ciała. Bardziej zaawansowane wagi, takie jak dobrze znana BAT1, oferują takie funkcje, jak ocena stanu mięsa.

Trzeci typ obejmuje wagi w pełni automatyczne, które mogą wykonywać automatyczne ważenie w trybie ciągłym lub w zaplanowanych odstępach czasu. Wyposażone w platformy wagowe, wagi te pozwalają ptakom wchodzić na nie bez interwencji człowieka. Po pełnej integracji z oprogramowaniem do zarządzania gospodarstwem, wagi te mogą zapewnić dostęp do danych dotyczących masy w czasie rzeczywistym z wielu lokalizacji. Wagi automatyczne są często używane w połączeniu z elektronicznymi wagami ręcznymi do ponownego ważenia ptaków w ustalonych odstępach czasu lub po wykryciu odchyleń od zalecanej krzywej wzrostu. Takie podejście mniej przeszkadza rozwijającym się ptakom, zmniejszając potencjalny poziom stresu i ryzyko chorób.

Podstawowy przegląd metod ważenia i ich indywidualnych zalet można znaleźć na specjalistycznej stronie internetowej poświęconej ważeniu drobiu. (4)

Zalecenia dotyczące prawidłowego ważenia od wiodących firm drobiarskich

Ręczne ważenie drobiu powinno odbywać się co tydzień o tej samej porze i najlepiej w tym samym odstępie czasu od ostatniego karmienia w przypadku stad rodzicielskich. (5)

Ważenie powinno odbywać się w co najmniej trzech miejscach w obrębie budynku (lub zagrody). (6) Każda próbka powinna stanowić 2% populacji lub co najmniej 50–100 ptaków. (7) Aby utworzyć próbkę, należy użyć zagrody do łapania ptaków, do której pisklęta mogą swobodnie wchodzić. Próbki należy pobierać bliżej osi podłużnej obiektu, omijając obszary w pobliżu krawędzi i wejść.

Firma Aviagen zaleca również stosowanie metody tzw. „ważenia zbiorczego”, polegającej na jednoczesnym ważeniu kilku ptaków przy użyciu pojemnika. Ta metoda jest zalecana w ciągu pierwszych 14 dni życia stada. (8) Po upływie 14 dni zaleca się ważenie indywidualne. (9) Powszechnie uznaje się, że kluczowe znaczenie ma prawidłowa kalibracja wag i stosowanie tej samej wagi do wielokrotnego ważenia.

Główną cechą charakterystyczną automatycznego ważenia jest obecność wag w całym obiekcie lub zagrodzie podczas całego procesu hodowli. Przy prawidłowej instalacji wagi, zgodnie z podręcznikiem zarządzania firmy Cobb, średnio 100 samic wchodzi na nią w ciągu godziny. (10) Liczba ważeń jest zazwyczaj znacznie większa niż w przypadku ważenia ręcznego, co pozwala na ciągłe lub okresowe monitorowanie. Integracja takich wag bezpośrednio z systemami zarządzania gospodarstwem zapewnia natychmiastowy dostęp do wszystkich aktualnych statystyk i indywidualnych wartości wagowych. Wagi automatyczne są idealnym rozwiązaniem w produkcji prowadzonej w kurnikach, gdzie jedna platforma wagowa na 500 m² jest wystarczająca, jeśli zostanie umieszczona w pobliżu środka, pomiędzy systemami karmienia i pojenia. (11) To rozwiązanie sprawdza się również w produkcji klatkowej, gdzie można zastosować systemy wieloplatformowe.

Ważną zaletą ważenia automatycznego, podkreślaną przez firmę Cobb, jest możliwość szybkiego reagowania na odchylenia od normy, które mogą wskazywać na potencjalne problemy ze sprzętem do karmienia lub z dystrybucją paszy. Ponadto dane uzyskiwane w ten sposób są bardziej spójne w porównaniu z ważeniem ręcznym, a proces wymaga mniejszego nakładu pracy, co przynosi korzyści zarówno w zakresie bioasekuracji, jak i kosztów pracy. (12)

Optymalne wdrożenie i konfiguracja systemu ważenia

Punktem zwrotnym w nowoczesnym zarządzaniu fermami drobiu było wprowadzenie ręcznych wag elektronicznych z wewnętrzną rejestracją danych i możliwością ich eksportu do oprogramowania do zarządzania fermą. Porównanie ferm wykorzystujących niewyspecjalizowane wagi do ważenia drobiu z fermami korzystającymi ze specjalistycznych wag elektronicznych konsekwentnie wykazuje lepsze wyniki w przypadku tych drugich. Potwierdzeniem tego jest niedawne przejście firmy Japfa Indonesia na elektroniczne wagi ręczne BAT1 w całym swoim przedsiębiorstwie, które obecnie obsługuje ponad 400 jednostek. (13)

Wdrożenie automatycznego systemu ważenia pozwala ponadto na stały dostęp do danych dotyczących rozwoju stada w czasie rzeczywistym, umożliwiając natychmiastową reakcję na wszelkie odchylenia od stanu optymalnego. Dodatkowo zmniejsza to zapotrzebowanie na siłę roboczą do zarządzania stadem. Optymalnym rozwiązaniem jest połączenie automatycznych systemów ważenia, zapewniających natychmiastowy wgląd w rozwój stada, oraz ręcznego ważenia, przeprowadzanego w ustalonych odstępach czasu lub natychmiast po wykryciu odchyleń od zalecanej krzywej wzrostu.

Dane z obu systemów powinny być bezpośrednio zintegrowane z głównym oprogramowaniem do zarządzania gospodarstwem rolnym każdego gospodarstwa, zapewniając stałą dostępność wszystkich danych w jednym miejscu. Takie kompleksowe rozwiązania i opcje integracji z dowolnym oprogramowaniem do zarządzania gospodarstwem rolnym oferują wagi BAT firmy VEIT Electronics.

Zalecenia dotyczące prawidłowego zarządzania danymi wagowymi

Istnieją dwa ogólne zalecenia dotyczące efektywnego wykorzystania danych dotyczących masy ciała ptaków. Po pierwsze, dane powinny być zawsze wiarygodne, ponieważ mają one zasadniczy wpływ na wszystkie kolejne decyzje, a ostatecznie na wydajność stada. Po drugie, optymalnym rozwiązaniem jest ciągła dostępność wszystkich danych, w tym danych dotyczących masy, w jednym miejscu. Zapewnia to pełny przegląd działalności gospodarstwa i stanowi podstawę prawdziwie efektywnego zarządzania.

Kluczowe wartości, które należy monitorować, obejmują średnią masę ciała. Wartości te, uzyskane zarówno podczas automatycznego, jak i ręcznego ważenia, powinny być rejestrowane i wyświetlane razem w formie graficznej. Umożliwia to analizę odchyleń od optymalnej krzywej wzrostu i pozwala na podjęcie dalszych działań.

Oprócz standardowego pomiaru jednolitości warto również monitorować odchylenie standardowe i współczynnik zmienności, który pomimo swojej potencjalnej użyteczności jest czasami pomijany. Współczynnik zmienności może służyć jako oszacowanie liczby osobników w określonym przedziale wagowym. Jest to bardzo cenne, na przykład przy hodowli kur rodzicielskich w związku z decyzją o tym, kiedy należy zacząć wydłużać czas ekspozycji na światło dzienne. (14) Do dalszych analiz i podejmowania decyzji przydatne są również automatycznie obliczane statystyki dotyczące liczby ważeń, średniej masy ciała, dziennego przyrostu masy ciała, indywidualnej masy ciała, a także histogramy i wykresy odchyleń od zalecanej krzywej wzrostu. Wszystkie te statystyki mogą być automatycznie obliczane i eksportowane do oprogramowania do zarządzania gospodarstwem, na przykład przez wagi BAT2 Connect i BAT1.

1. Cobb Breeder Management Guide. Page 75.
2. Ross Parent stock Management Handbook 2018. Page 81.
3. Vážení kuřic a slepic rodičovského hejna masného typu slepic (Weighing Broiler Breeder Hens (Meat-Type)). Drůbežář 2009. Page 6-7.
4. poultryscales.com: Fast, precise weighing for reliable data you can access and use from anywhere. https://poultryscales.com
5. Vážení kuřic a slepic rodičovského hejna masného typu slepic (Weighing Broiler Breeder Hens (Meat-Type)). Drůbežář 2009. Page 6-7.
6. Hubbard Breeder Management Manual. Page 9.
7. Aviagen: How To… Individually Weigh Broiler Breeders in Rear. Page 03.
8. Aviagen: How To… Bulk Weigh Broiler Breeders in Rear. Page 04.
9. Aviagen: How To… Individually Weigh Broiler Breeders in Rear. Page 01.
10. Cobb Breeder Management Guide. Page 76.
11. Veit.cz: Poultry scales for professionals. https://www.veit.cz/
12. Cobb Breeder Management Guide. Page 77.
13. Linkedin VEIT Electronics: 400+ BAT1 scales now on site at JAPFA farms. https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:7039663635563970560
14. Vyrovnanost rodičovských hejn masného typu (Uniformity of Parent Flocks (Meat-Type)). Drůbežář 2009. Page 12-13.